จ๊ะเอ๋..ห่างหายไปเสียนานกับบทความน่าสนใจ..ช่วงนี้อากาศปลอดโปร่ง ลมหนาวพัดมาเอื่อยๆ ทำเอาเมื่อคืน "บ่ได้อาบน้ำ" อ๊ะๆ..กลัวเป็นหวัด..ไม่ได้ขี้เกียจนะ..เพราะอากาศเปลี่ยนแปลงบ่อย รักษาสุขภาพกันนะครับ..

วันนี้ผมนำบทความหัวข้อ "ศัตรูของหนังสือ" มาให้อ่านเล่นๆ แก้เครียด และอาจจะเป็นประโยชน์กับนักอ่านหนอนหนังสือทั้งหลาย หยิบยกมาจาก "การระวังรักษาและซ่อมหนังสือ" ของคุณแม้นมาส ชวลิต ครับ..

ศัตรูของหนังสือ ที่นักอ่านควรรู้จักไว้บ้าง ได้แก่

๑. อากาศ  สภาพของอากาศอาจจะเป็นศัตรูร้ายที่สุดอย่างหนึ่งของหนังสือ อากาศซึ่งแห้งเกินไปจะทำให้กระดาษกรอบและหักได้  อากาศชื้นเกินไปกระดาษจะพองตัว  ปกหนังสือซึ้งหุ้มด้วยผ้าที่ลงแป้งจะราขึ้น บ้านเราไม่ต้องเดือดร้อนเรื่องอากาศแห้งเกินไป  แต่อากาศซึ่งมีไอน้ำมากนี่แหละที่ทำให้หนังสือป่วยเจ็บ  ชั่วระยะหน้าฝนเดียวเท่านั้นหนังสืออาจจะกลายเป็นปึกเดียวกันทั้งเล่ม  เปิดไม่ออก  ปกเต็มไปด้วยดวงสีขาวบ้าง  เขียวบ้าง  ดำบ้าง  นี่คือเห็ดราต่างๆ ซึ่งปลิวมากับอากาศ  และอาศัยเกาะเลี้ยงชีวิตอยู่กับกระดาษซึ่งอมความชื้นเอาไว้  กาวซึ่งทาปกหนังสือไว้จะหลวมตัว  ปกหลุดออกได้ง่าย

ระวัง!! วางตู้หนังสือให้ไกลหน้าต่างซึ่งฝนสาดเข้าได้  หากมีช่องลมซึ่งฝนจะเข้ามาได้ในหน้าฝนควรปิดเสีย  อย่าลืมปิดหน้าต่างเสียบ้างเวลาที่ฝนตก  แม้ฝนจะไม่สาดเข้ามาภายในปก  เคราะห์ดีอย่างหนึ่งที่อาคารในบ้านเมืองเรามีหน้าต่างประตูมาก  ลมโกรกสะดวกอยู่เสมอ  มิฉะนั้นแล้วจะเดือดร้อนมาก  พัดลมอาจจะช่วยได้บ้าง  ข้อสำคัญอย่าปิดตู้หนังสือใส่กุญแจไว้ตลอดกาล  ในที่ซึ่งอากาศไม่ได้รับการถ่ายเทเช่นนั้น  เชื้อราต่างๆ  จะเจริญได้งอกงาม
 
๒. แสงแดด  ความสว่างช่วยให้หนังสือพ้นจากการกัดกินของตัวแมลงและรา  แต่ในขณะเดียวกันหากหนังสือถูกแดดมาก  กระดาษจะเหลืองกรอบ  สีซึ่งพิมพ์ภาพจะจางได้  ควรเก็บให้มีความสว่างอยู่เสมอ  แต่อย่าวางหนังสือตรงที่แสงแดดส่องถึง  ม่านหน้าต่างจะช่วยกันแสงแดดได้ดี
 
๓. ตัวแมลงต่าง ๆ  “หนอนหนังสือ” จะกัดกินกระดาษให้ทะลุ  แถมวางไข่ไว้ออกลูกหลานต่อไปอีก  การเปิดหนังสือให้ได้รับแสงสว่างจะช่วยกำจัดตัวหนอนนี้ไปบ้าง  ยาฆ่าแมลงจะช่วยฆ่าตัวได้  แต่ยากที่จะทลายไข่ให้หมด  ระวังอย่าเก็บหนังสือไว้ในที่อับ  โดยเฉพาะในตู้ฝาไม่ปิดใส่กุญแจอยู่ตลอดเวลา  หนังสือเล่มซึ่งเป็นโรคชนิดนี้  อย่าเอาไปไว้ใกล้หนังสือที่มีสุขภาพสมบูรณ์เป็นอันขาด  เพราะไม่ช้าหนังสือนั้นจะล้มเจ็บตามไปด้วย  ถ้ามีหนังสือที่หนอนกินอยู่ในตู้ให้รีบเอาออกจากตู้ให้หมด  ฉีดยาฆ่าแมลงให้ทั่วทั้งตู้  แล้วอบไว้  ส่วนหนังสือนั้นให้เปิดออกวางบนกระดาษแผ่นใหญ่  หรือกระดาษหนังสือพิมพ์  ปัดขี้แมลง  และไข่ออก  ฉีดยาให้ทั่ว  แล้วผึ่งไว้นานๆ

แมลงสาบมักจะกินสีและแป้งเปียกที่ปกหนังสือ  ทำให้ปกหนังสือเป็นรอยด่าง  และทำให้หนังสือสกปรกด้วยใยเหนียว ๆ  และขี้ของมัน  น้ำยาฆ่าแมลงสาบจะไล่ตัวแมลงสาบได้ดี  ฉีดให้ทั่วทั้งตู้หนังสือ  โดยเฉพาะตามซอก  ฉีดบ่อยๆ แมลงสาบจะหายไปเอง  ยาฆ่าแมลงสาบโดยเฉพาะ ทั้งชนิดผงชนิดน้ำและที่เป็นแท่งช่วยได้มาก

ปลวกชอบหนังสือมากที่สุด  และกัดกินได้อย่างรวดเร็ว  ใต้ถุนซึ่งชื้น  ตู้วางติดกับพื้นโดยไม่มีช่องให้ลมเข้าออกได้  เป็นทางให้ปลวกขึ้นได้ง่ายที่สุด  ปลวกมักจะแอบขึ้นทางด้านซึ่งเรามองไม่ค่อยเห็นเสียด้วย  กว่าจะทราบบางทีก็สายเกินการ  จึงต้องหมั่นตรวจตรา  ตู้ที่ปิดฝาควรต้องเปิดดูบ่อย ๆ หากใช้ยากันปลวกลงตามเสาอาคารเสียทุกๆ ปี  ก็จะปลอดภัยจากปลวกได้บ้าง  ถ้าปลวกเกิดขึ้นแล้วอย่าแคะรังให้ตัวปลวกเที่ยวเดินเพ่นพ่าน มันจะไปที่ตู้หนังสืออื่น  ใช้ของแหลมๆ เจาะที่ทางเดินของปลวกพอเป็นรูเล็กๆ แล้วเอายากันปลวก (ผงสีเทาได้ผลดีที่สุด) เทลงไปในรูที่เจาะไว้  หากพบรังปลวกที่ใต้ดิน  เจาะรูแล้วใส่ยาทำลายเสีย  เมื่อแน่ใจว่าปลวกตายแล้ว  จึงแคะทางเดินของมันทิ้ง

๔. รา  ราเกิดจากความชื้นดังกล่าวแล้ว  ทางที่ป้องกันราก็คือ  ให้มีลมเข้าออกอยู่เสมอ  ปิดหน้าต่างเวลาฝนตก  เมื่อหนังสือชื้นรีบเอาออกมาผึ่งลมให้แห้ง  เมื่อเกิดราขึ้นใช้ผ้าแห้งเช็ด

๕. การปัดฝุ่น  ฝุ่นไม่ทำอันตรายแก่หนังสือ  เท่ากับการปัดฝุ่นโดยคน  ซึ่งไม่เอาใจใส่ต่อความชอกช้ำของหนังสือ  การปัดฝุ่นเป็นครั้งคราวเป็นการดี  แต่ต้องรู้จักทำ  ไม้กวาดขนไก่ทำให้หนังสือชอกช้ำน้อยที่สุด  แต่บางครั้งก็เป็นการกระจายฝุ่นจากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่งเท่านั้นเอง  ใช้ผ้าบางๆ ประพรมด้วยน้ำมันปัดเบา ๆ น้ำมันจะเก็บฝุ่นไปหมด  และไม่ให้กระจายไปที่อื่นอีกด้วย  ในที่ซึ่งมีไฟฟ้าใช้  เครื่องดูดฝุ่นขนาดเล็ก ดูดฝุ่นที่ชั้นหนังสือ  และตามปกหนังสือได้ ระวังในการดูดฝุ่นจากหนังสือปกอ่อนลมแรงจะทำให้ปกหรือกระดาษข้างในหนังสือขาดได้

๖. ผู้อ่านหนังสือ  ผู้อ่านหนังสืออาจทำอันตรายให้หนังสือได้มาก ผู้อ่านบางคนชอบขีดเส้นใต้ข้อความในหนังสือ  บางทีก็เติมข้อความลงไป  บางคนก็ฉีกเอาไปเสียทั้งหน้า  บางคนก็โยนเล่นเช่นลูกบอล บางคนก็พับมุมหนังสือเพื่อให้ทราบว่าอ่านถึงตรงนี้แล้ว  บางคนก็ใช้ปากกาดินสอหรือของหนา ๆ อื่น ๆ คั่นระหว่างหนังสือ  บางคนก็พับหนังสือเสียจนปกต่อปกติดกัน  บางคนก็รับประทานขนมไปพลางอ่านหนังสือไปพลาง  ใช้มือซึ่งเปื้อนน้ำตาล  น้ำมัน  น้ำหวานพลิกหน้าหนังสือโดยไม่สนใจเลยว่าจะทำให้หนังสือสกปรกไปอย่างไรบ้าง  ผู้อ่านซึ่งใจร้ายต่อหนังสือโดยเฉพาะอย่างยิ่งหนังสือซึ่งไม่ใช่สมบัติของตนนี้ควรได้รับโทษบ้าง (นะ)
 
หวังเป็นอย่างยิ่งว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์กับผู้อ่านทุกท่าน ทั้งวัยละอ่อน และวัยอ่อนล้าครับ (ฮา..)
- ลุงทอง -